Mijn foto wordt gebruikt zonder toestemming: wat moet ik doen?

Wordt een door u gemaakte foto of afbeelding gebruikt door een ander zonder uw toestemming? Mogelijk is er sprake van auteursrechtinbreuk. U heeft in dat geval recht op verwijdering van de foto of afbeelding en op een schadevergoeding. Laat het er niet bij zitten. In procedures die gaan over het auteursrecht kan de rechter een volledige proceskostenveroordeling toewijzen. Dat betekent dat uw risico om een procedure te starten aanmerkelijk kleiner is.

Neem contact op met Walter Blansjaar, advocaat gespecialiseerd in het auteursrecht, voor een vrijblijvend gesprek over de mogelijkheden in uw zaak.

Het gebeurt regelmatig dat er auteursrechtelijk inbreuk wordt gemaakt op foto’s of afbeeldingen van derden. Met het grootste gemak worden foto’s van het internet gehaald en simpelweg gebruikt op websites, in blogartikelen, in Marktplaatsadvertenties of op Facebook. In sommige gevallen gaat het zo ver dat nota bene een concurrent foto’s gebruikt om soortgelijke diensten of producten aan te bieden. Voor het gebruik van deze foto’s is dan geen toestemming door de maker (de auteursrechthebbende) verleend. Er is in dat geval sprake van auteursrechtinbreuk. Hieronder leg ik uit, aan de hand van een praktijkvoorbeeld, wat de mogelijkheden zijn om tegen auteursrechtinbreuk op te treden.

Op 3 september 2024 deed de kantonrechter in Groningen uitspraak in een zaak waarbij de centrale vragen waren: is er inbreuk gemaakt op het auteursrecht van de fotograaf en wat moet de inbreukmaker dan betalen?

In deze zaak draaide het om een foto van twee vissen, haringen om precies te zijn. De foto is gemaakt door de fotograaf die als eiser optreedt in de procedure. De foto is zonder zijn toestemming gebruikt door een viswinkel. De viswinkel heeft de foto gebruikt op drie reclameposters die zijn gepubliceerd op de Facebookpagina van de viswinkel.

Inbreukmaker verwijdert foto’s wel maar betaalt schadevergoeding niet
De advocaat van de fotograaf heeft eerst telefonisch contact gezocht met de viswinkel. In dat gesprek heeft zij aangegeven dat de fotograaf auteursrechthebbende is van de foto’s en dat het gebruik van de foto’s zonder zijn toestemming niet is toegestaan. De advocaat van de fotograaf heeft namens de fotograaf een aanbod gedaan aan de viswinkel in het kader van een schadevergoeding. De viswinkel heeft in het telefoongesprek aangegeven de foto’s wel te verwijderen maar geen schadevergoeding te willen betalen.

Recht op schadevergoeding bij inbreuk op foto auteursrecht
De fotograaf neemt geen genoegen met het enkel verwijderen van de foto’s. De fotograaf stelt dat de viswinkel inbreuk heeft gemaakt op zijn auteursrecht op de foto en op zijn persoonlijkheidsrechten en dat de viswinkel om deze redenen een schadevergoeding moet betalen. In de procedure vordert de fotograaf veroordeling van de viswinkel tot betaling van een bedrag van € 1.250 aan schadevergoeding (voor de auteursrechtinbreuk en de inbreuk op zijn persoonlijkheidsrechten) vermeerderd met rente en buitengerechtelijke kosten. De hoogte van de schadevergoeding wordt door de fotograaf gekoppeld aan zijn gederfde licentievergoeding (de vergoeding die de fotograaf wél had ontvangen als de foto mét zijn toestemming openbaar was gemaakt) en het ontbreken van zijn naamsvermelding bij het openbaar maken van de foto. Tot slot vordert de fotograaf ook de volledige proceskosten ter hoogte van € 1.209,07 te vermeerderen met de kosten voor de dagvaarding, de griffierechten en de wettelijke rente.

Het verweer van de inbreukmaker
In de procedure stelt de viswinkel dat de vorderingen van de fotograaf dienen te worden afgewezen. De viswinkel stelt dat een door haar ingeschakelde derde partij de Facebookpagina heeft bijgewerkt en, zonder dat de viswinkel het wist, de foto’s zomaar van internet heeft gehaald. De viswinkel stelt dat, nu de inbreukmakende foto al is verwijderd én de ingeschakelde derde partij ook al een schikking heeft getroffen met de fotograaf, er geen reden voor de rechtbank is om de vorderingen toe te wijzen.

Het oordeel van de rechtbank
De rechtbank gaat niet mee in het verweer van de viswinkel. De rechtbank komt tot de conclusie dat er sprake is van auteursrechtinbreuk en dat er sprake is van inbreuk op de persoonlijkheidsrechten van de fotograaf. Het feit dat de viswinkel niet wist dat de foto’s auteursrechtelijk beschermd waren kan haar niet baten. Op de gebruiker van een foto die zomaar van internet wordt gedownload ligt volgens de rechter een vergaande onderzoeksplicht. Het feit dat de foto niet is geplaatst door de viswinkel zelf maar door een door haar ingeschakelde derde komt eveneens, op grond van artikel 6:171 van het Burgerlijk Wetboek (de risico-aansprakelijkheid) voor haar rekening en risico.

De rechtbank gaat inzake de hoogte van de schadevergoeding mee in het betoog van de fotograaf en stelt de hoogte van de schadevergoeding voor de inbreuk op het auteursrecht vast op € 1.000,-. De rechtbank komt tot dat bedrag door toepassing van de tarieven zoals die worden gehanteerd door de Stichting Foto Anoniem maar ook door de tarieven die vermeld worden op de eigen website van de fotograaf. Ten aanzien van de gevorderde schadevergoeding voor de inbreuk op het persoonlijkheidsrecht (het niet vermelden van de naam van de fotograaf bij de foto) acht de rechtbank deze ook redelijk.

Tot slot wijst de rechtbank ook de buitengerechtelijke incassokosten ter hoogte van € 518,17 toe en wijst de rechtbank de gemaakte proceskosten (de kosten die de fotograaf kwijt is geweest aan de advocaat voor de bijstand in de procedure) ter hoogte van € 1.209,07 toe evenals de kosten inzake griffierecht en de nakosten.

Al met al moet de viswinkel in het bovenstaande praktijkvoorbeeld € 3.392,32 betalen aan de fotograaf voor het maken van inbreuk op zijn auteursrechten. Zoals de kantonrechter terecht opmerkt in het vonnis: de vis wordt duur betaald.