Geen publicatieverbod voor rapport Onderwijsinspectie

In het kader van de Eurogames 2022 en onze betrokkenheid bij dit evenement, neem ik een spraakmakend kort geding vonnis onder de loep. De voorzieningenrechter buigt zich in deze zaak over de vraag of een kritisch rapport over een scholengemeenschap mag worden gepubliceerd.

Op 26 maart 2021 publiceerde NRC Handelsblad een artikel getiteld “School duwt kinderen ongevraagd uit de kast”. Het stuk bevat interviews en ervaringen van oud-leerlingen van de Gomarus Scholengemeenschap, een reformatorische school met vestigingen in Zaltbommel en Gorinchem. De ervaringen van de leerlingen hebben betrekking op de omgang van de school met de homo- of biseksualiteit van de leerlingen.

Uit het artikel blijkt dat meerdere leerlingen door docenten, vertrouwenspersonen en zorgcoördinatoren van Gomarus gedwongen werden hun seksuele geaardheid te openbaren aan hun ouders. Dat ging bijvoorbeeld als volgt:

“De zorgcoördinator legt uit waarom ze in dit kamertje zitten.

„We hebben gehoord over je geaardheid. We willen dat je het aan je ouders vertelt”, zegt hij.

Het meisje schrikt. Ze is er nog niet klaar voor, zegt ze. Maar hij is onverbiddelijk. „Je kan kiezen: of jij vertelt het, of wij doen dat.” Ze smeekt hem het niet te vertellen.

„Je ouders staan al bij de balie”, zegt hij.”

Daarnaast wordt in het artikel meer in detail getreden over de situatie op de scholengemeenschap. Zo zijn in biologieboeken teksten over seksuele voorlichting doorgekrast en wordt in de lesstof beschreven dat “homoseksualiteit een zonde tegen de natuur” is en dat geaardheid eventueel te veranderen is. Ook vertelde een leerling dat een bepaalde docent homoseksualiteit “een psychische ziekte” noemde.

Het artikel in de krant vormde de aanleiding voor de Inspectie van het Onderwijs bij Gomarus onderzoek te doen naar de sociale veiligheid van LHBTI-leerlingen. Dit onderzoek heeft plaatsgevonden tussen 9 en 14 april 2021 en is gebaseerd op de Wet op het Onderwijstoezicht. Op basis van die wet werd het rapport, het eindresultaat van het onderzoek, na definitieve vaststelling openbaar gemaakt en gepubliceerd op de website van de Inspectie. De conclusie van de Inspectie is dat de school onvoldoende zorgdraagt voor de veiligheid van leerlingen met een LHBTI-geaardheid.

De Inspectie heeft de school een conceptrapportage toegezonden op 30 april 2021. Gomarus stelt dat het rapport een onjuist beeld geeft van de situatie en dat het daarom onrechtmatig is. De school wilde daarom publicatie van het rapport middels een kort geding voorkomen. De openbaarmaking is opgeschort in afwachting van de uitkomst van het kort geding.

Allereerst oordeelt de voorzieningenrechter dat de Inspectie, als in het onderwijs gespecialiseerd toezichthouder, een grote beoordelingsruimte toekomt bij de uitleg van de onderwijswetten. Dat betekent dat de voorzieningenrechter terughoudend moet zijn in zijn toetsing of het rapport of delen van het rapport onrechtmatig zijn. Er is dus sprake van een zogenaamde marginale toetsing.

Vervolgens oordeelt de voorzieningenrechter dat de passages in het rapport die betrekking hebben op de sociale veiligheid en het beleid daaromtrent binnen de school aanvaardbaar zijn. De specifieke passages betreffen onder andere de constatering dat het bestuur en de schoolleiding onvoldoende oog hebben voor het welbevinden en de veiligheid van leerlingen die de op de school breed gedeelde opvattingen rondom seksuele geaardheid niet delen. Er is door de school, ondanks voorvallen in 2016 en 2019, geen goed functionerend beleid ontwikkeld. Zelfs na het artikel in het NRC is de “Beleidsnotitie homoseksualiteit” van de school niet aangepast. In dat stuk stond dat in overleg getreden zal worden met ouders als een leerling op school blijk geeft van een homoseksuele relatie met een andere leerling.

Tot slot komt de rechter toe aan de onrechtmatigheid van de inhoud van het rapport. De voorzieningenrechter acht de passages uit het rapport waar Gomarus zich tegen verzet niet onrechtmatig. Er is volgens de voorzieningenrechter geen aanleiding voor het treffen van ordemaatregelen vooruitlopend of de publicatie van het rapport en de vorderingen van de school worden afgewezen. De Onderwijsinspectie mag het rapport over Gomarus Scholengemeenschap dus publiceren.

Heeft u vragen over wetswijzigingen of wilt u juridisch advies? Bij Wildenberg Advocaten zijn al uw juridische vragen in de beste handen. Onze gespecialiseerde advocaten hebben expertise op tal van zakelijke en particuliere rechtsgebieden en zijn u graag van dienst.

Neem direct contact op.